Phở tại Hàn Quốc – Và bài học cho các doanh nghiệp Việt

Với 48 triệu dân, thu nhập bình quân 20 nghìn USD/người/năm, người tiêu dùng Hàn Quốc đang chuyển từ sản phẩm thực phẩm thông thường sang thực phẩm chất lượng cao, đảm bảo sức khoẻ.

Tuy nhiên, điều đáng buồn là ngay phở – một sản phẩm “đặc trưng” của Việt Nam thì tất cả thành phần làm nên bát phở tại Hàn Quốc hiện nay lại đều không phải được nhập từ Việt Nam mà từ Thái Lan. 

Ông Staley Park, chuyên gia dày dạn kinh nghiệm trong lĩnh vực thực phẩm của Hàn Quốc – Chủ tịch công ty Coman Corp, một trong những công ty lớn của Hàn Quốc chuyên nhập khẩu các loại gia vị, thực phẩm chế biến từ các nước vào Hàn Quốc cho biết, bánh phở, nước phở cô đặc, gia vị phở của hơn 900 hàng phở Việt tại Hàn Quốc hiện nay đều được nhập từ Thái Lan.

Theo ông Staley Park, nguyên nhân khiến phở không được nhập từ Việt Nam là bởi thị trường Hàn Quốc đã có mối quan hệ với Thái Lan, còn các doanh nghiệp chưa biết cách nào để vào thị trường này. Staley Park kể lại câu chuyện năm 2005 ông đã đến TP.HCM tìm hiểu để nhập bánh phở, bánh đa nem của Việt Nam. Ông mang trong mình ba câu hỏi: cần gì, mua gì và bán sản phẩm với giá như thế nào ? Đến đây thì ông nhận thấy rằng, các nhà xuất khẩu Việt Nam vẫn quen “ngồi tại chỗ” để khách hàng tự tìm đến, chưa nắm bắt và chủ động tìm đến nhu cầu của khách hàng. Điều đó thể hiện ở việc ông nhìn bánh phở, bánh đa nem của Việt Nam dù sử dụng nguyên liệu từ gạo nhưng lại có màu trắng. Như vậy, các sản phẩm này chắc chắn đã được dùng chất tẩy trắng. Đối với một số thị trường, chất này được dùng với hàm lượng nhất định, nhưng với Hàn Quốc thì không, Staley Park cho biết.

Riêng đối với phở, các doanh nghiệp của Việt Nam không hiểu rằng, chỉ cần cho rau mùi vào sản phẩm phở thì họ sẽ không bao giờ ăn vì người Hàn Quốc rất ghét mùi vị của rau mùi. Mà thay vào đó, chỉ cần một chút hành Hàn Quốc và mấy lát thịt bò rất mỏng, và người Hàn Quốc cũng không có thói quen dùng bột ngọt, bột canh, không ưa hương vị thịt gà… Staley Park nhấn mạnh, để biết và hiểu được thị hiếu của người tiêu dùng, không có cách nào khác là doanh nghiệp Việt Nam phải tự đi, đến, và tìm hiểu. Đây chính là lý do vì sao phở Việt lại thua Thái Lan trên thị trường Hàn Quốc trong khi Việt Nam có những nhà máy lớn. Đây là vấn đề doanh nghiệp Việt Nam chưa biết tiếp cận với khách hàng lớn để khai thác tiềm năng, thế mạnh của chính sản phẩm nông sản Việt Nam.

Bà Lê Hoàng Oanh- Phó Cục trưởng Cục Xúc tiến thương mại, trong số các mặt hàng xuất khẩu chủ lực của Việt Nam sang Hàn Quốc có sự đóng góp của các mặt hàng nông sản, thực phẩm như: hàng thuỷ sản, rau quả, cà phê, bánh kẹo và các sản phẩm từ ngũ cốc… Tuy nhiên, hiện nay ở Hàn Quốc vẫn duy trì những quy định khá chặt chẽ về quy trình nhập khẩu, về nhãn mác, xuất xứ, về kiểm dịch… đối với các mặt hàng nông sản, thực phẩm. Do vậy, “nhập gia tuỳ tục” – để có thể tiếp cận thị trường hàng thực phẩm chế biến Hàn Quốc, đòi hỏi các doanh nghiệp Việt Nam nắm vững các thông tin, kiến thức về nhu cầu, thị hiếu của người tiêu dùng, nhà nhập khẩu Hàn Quốc, cũng như các quy đinh, yêu cầu cụ thể về nhập khẩu của thị trường này.

Người Hàn Quốc cực kỳ khó tính, hay nói đúng hơn là việc bảo vệ quyền lợi người tiêu dùng rất được coi trọng. Chính vì vậy, mới có câu chuyện một bà nội trợ mua thực phẩm tôm trong siêu thị bị lẫn hai mẩu tre nhỏ, bà này chụp ảnh thực phẩm lẫn tạp chất và gửi đến Cục quản lý thực phẩm Hàn Quốc và ngay lập tức Cục này gọi doanh nghiệp nhập khẩu cũng như nhà phân phối sản phẩm để “làm việc”, từ đó có giải trình và đền bù thỏa đáng… Đây là điều mà các doanh nghiệp Việt Nam phải hết sức lưu ý. Theo Thương vụ Việt Nam tại Hàn Quốc, trong 480 triệu USD Việt Nam xuất khẩu sang Hàn Quốc hiện nay, đa phần là thuỷ sản tươi sống và chế biến, tôm, cá mực, cá cơm, cà phê, hồ tiêu… Chưa có thống kê đầy đủ nhưng đã có hàng trăm doanh nghiệp đã xuất khẩu thực phẩm sang Hàn Quốc các mặt hàng này. Tuy nhiên, nhiều doanh nghiệp vẫn chưa hiểu rằng, cũng như Nhật Bản, kênh phân phối ở Hàn Quốc khá phức tạp. Thị trường có những nhà nhập khẩu chính sẽ cung ứng sản phẩm cho các nhà phân phối. Các nhà phân phối bán sản phẩm vào hệ thống hệ thống siêu thị từ lớn đến bé. Các siêu thị này đảm nhiệm quá trình phân phối hàng hoá mang tính chất khu vực.

Chuyên gia Staley Park lấy kinh nghiệm từ chính công ty của mình, rằng dù là một nhà nhập khẩu lớn nhưng công ty ông không thể đưa sản phẩm đến được vùng sâu vùng xa, vì vậy, nắm được các nhà phân phối khu vực là điều vô cùng quan trọng. Hiện nay, Hàn Quốc có hai thị trường khác nhau là đại siêu thị và bán lẻ. Và theo các chuyên gia, chúng ta nên áp dụng phương thức hiện đại là tập trung vào thị trường lớn (75%) và bán lẻ (25%). Với kinh nghiệm của công ty Coman Corp, Staley Park cho rằng, sự giao tiếp giữa công ty xuất khẩu và nhà phân phối sẽ tạo nên sự ổn định về thị trường cũng như mở rộng quy mô. Còn nếu các nhà xuất khẩu chỉ làm việc riêng với nhà nhập khẩu thì cũng sẽ rất rủi ro. Và để tìm được các đối tác thực sự cho nhà xuất khẩu, các doanh nghiệp Việt Nam không có cách nào khác là phải đến tận nơi, trao đổi trực tiếp, mục sở thị doanh nghiệp, từ cơ sở vật chất, kho tàng, nhà xưởng, bộ máy, nhân lực… Staley Park chia sẻ.