Tất cả chúng ta đều có những ham muốn đạt được trong cuộc sống: Có thân hình chuẩn hơn, gây dựng sự nghiệp thành công, có một gia đình hạnh phúc, viết được một cuốn sách bán chạy, giành danh hiệu vô địch,…
Tuy vậy, tôi bắt đầu nhận ra rằng để có thể hoàn thành công việc và phát triển trong các lĩnh vực quan trọng thì chúng ta có cách làm khác hiệu quả hơn.
Vấn đề chủ yếu nằm ở khác biệt giữa mục tiêu và phương pháp:
Điểm khác biệt là gì?
● Nếu bạn là huấn luyện viên, mục tiêu của bạn là giành chức vô địch; còn phương pháp của bạn là cách đội của bạn tập luyện mỗi ngày.
● Nếu bạn là một nhà văn, mục tiêu của bạn là viết được một cuốn sách; còn phương pháp của bạn là lập ra một thời gian biểu và tuân thủ chúng mỗi tuần.
● Nếu bạn là một vận động viên chạy, mục tiêu của bạn là tham gia giải marathon; còn phương pháp là lên lịch tập luyện cho mỗi tháng.
● Nếu bạn là một doanh nhân, nục tiêu của bạn là gây dựng một công ty triệu đô; còn phương pháp của bạn là quy trình bán hàng và tiếp thị.
Một câu hỏi thú vị cho bạn: Nếu hoàn toàn không để tâm đến mục tiêu và chỉ tập trung vào phương pháp thì liệu bạn có đạt được kết quả?
Ví dụ, nếu bạn là huấn luyện viên bóng rổ, bạn không hề quan tâm đến mục tiêu giành chức vô địch mà chỉ tập trung cho phương pháp tập luyện của đội hàng ngày, liệu bạn sẽ vẫn đạt được kết quả? Tôi nghĩ bạn có thể.
Tôi đã từng cộng tổng số từ trong những bài viết của mình trong năm nay. Trong 12 tháng qua, tôi đã viết hơn 115.000 từ. Một cuốn sách thông thường có khoảng 50.000 đến 60.000 từ. Bởi thế lượng từ tôi viết có thể tính tương đương 2 cuốn sách.
Thực tế thì tôi chưa bao giờ đặt cho mình mục tiêu viết lách. Tôi không hề đưa ra tiêu chuẩn nào để đo đếm sự tiến bộ của mình. Tôi cũng chưa hề đặt mục tiêu mình phải viết những bài bao nhiêu từ. Tôi chưa bao giờ nói: “Năm này mình sẽ viết được 2 cuốn sách.”
Điều mà tôi tập trung là viết bài vào Thứ hai và Thứ năm hàng tuấn. Sau khi tuân thủ theo thời gian biểu này trong 11 tháng, tôi đã viết được 115.000 từ. Tôi chỉ tập trung vào phương pháp và quá trình làm việc. Cuối cùng thì tôi thu được kết quả tương tự, thậm chí là tốt hơn.
Sau đây là 3 lý do khác giải thích tại sao bạn nên tập trung vào phương pháp thay vì mục tiêu:
1. Mục tiêu làm cho bạn bớt hạnh phúc đi
Khi cố gắng làm việc để đạt mục tiêu, bạn thường nói: “Tôi chưa đủ giỏi nhưng tôi sẽ giỏi giang hơn khi đạt được mục tiêu.”
Vấn đề trong lối tư duy này là bạn đang khiến bản thân mình trì hoãn hạnh phúc và thành công cho đến khi đạt được mục tiêu. “Chỉ khi đạt được mục tiêu thì tôi mới hạnh phúc. Chỉ khi đạt được mục tiêu thì tôi mới thành công.”
GIẢI PHÁP: Quan tâm đến quá trình chứ không phải mục tiêu
Đặt mục tiêu chỉ làm bản thân bạn thêm gánh nặng. Bạn có thể tưởng tượng được nếu tôi đặt mục tiêu viết 2 cuốn sách trong một năm thì sẽ thế nào không? Chỉ nghĩ đến việc ngồi vào bàn viết đã khiến tôi cảm giác căng thẳng rồi.
Tuy nhiên, chúng ta lại luôn đối xử với bản thân như vậy. Chúng ta tự tạo ra cho bản thân những áp lực không cần thiết như giảm cân, thành công trong kinh doanh hay viết được cuốn sách bán chạy. Thay vì làm vậy, bạn nên đơn giản hóa vấn đề và giảm bớt áp lực cho mình bằng cách tập trung vào quá trình thực hiện và thời gian biểu. Đừng nên quá bận rộn, lo lắng về những kế hoạch lớn lao nào cả.
Khi biết tập trung vào thực hành thay vì chú ý đến sự thể hiện, bạn có thể vừa tiến bộ mà vẫn tận hưởng được cuộc sống vui vẻ hiện tại.
2. Mục tiêu mâu thuẫn với sự tiến bộ trong dài hạn
Bạn sẽ nghĩ rằng mục tiêu sẽ giúp mình duy trì động lực trong khoảng thời gian dài, nhưng điều này không phải lúc nào cũng đúng.
Hãy thử xem một người tập luyện để chạy bán marathon. Họ có thể tập luyện rất chăm chỉ nhiều tháng liền nhưng ngay khi kết thúc đường đua, họ lại ngừng tập luyện. Mục tiêu của họ là đi thi và họ đã hoàn thành. Mục tiêu đó không còn tạo động lực cho họ rèn luyện nữa. Nếu mọi nỗ lực của bạn chỉ tập trung vào một mục tiêu cụ thể, sau khi bạn đạt được rồi thì còn điều gì kéo bạn tiến lên tiếp đây?
Điều này tạo ra kiểu “hiệu ứng yo-yo”, tức là bị cuốn vào vòng luẩn quẩn đổ mọi công sức để hướng đến mục tiêu nhưng rồi lại chẳng đi được đến đích. Vòng luẩn quẩn này gây khó khăn cho sự tiến bộ lâu dài.
GIẢI PHÁP: Ngừng mong muốn phải đạt được kết quả ngay lập tức
Tuần trước tôi có đến phòng tập gym và khi sắp hoàn thành bài tập thì chân tôi cảm giác đau nhức. Đó là dấu hiệu của sự mệt mỏi. Tôi đã nghĩ mình cần tập tiếp để hoàn thành bài tập. Nhưng rồi tôi lại nghĩ rằng tôi còn cần tập luyện lâu dài nên quyết định dừng buổi tập đó.
Trong tình huống như trên, suy nghĩ dựa vào mục tiêu sẽ khiến bạn muốn tập cho xong để hoàn thành mục tiêu. Xét cho cùng thì nếu đặt ra mục tiêu mà không thể hoàn thành, bạn sẽ cảm thấy một sự thất bại không hề nhẹ.
Nhưng nếu suy nghĩ của bạn dựa vào phương pháp, bạn sẽ không ngừng tiến bộ. Suy nghĩ này không bao giờ nhắm đến một con số cụ thể và chỉ tập trung theo sát quá trình thực hiện.
Mục tiêu là kết quả ngắn hạn. Phương pháp là quá trình lâu dài. Cuối cùng thì quá trình sẽ luôn giành phần thắng.
3. Mục tiêu khiến bạn nghĩ rằng có thể kiểm soát những thứ bạn không thể kiểm soát
Bạn không thể dự đoán trước được tương lai.
Nhưng mỗi khi chúng ta đặt ra mục tiêu, chúng ta đều cố gắng làm điều đó. Chúng ta đều cố gắng lên kế hoạch xem mình sẽ ở đâu và làm được những gì lúc đó. Chúng ta cố gắng đoán trước mình sẽ tiến bộ nhanh thế nào, dù cho không hề biết được hoàn cảnh tương lai sẽ ra sao.
GIẢI PHÁP: Tạo ra các vòng hồi tiếp (feedback loops.)
Vào ngày thứ Sáu hàng tuần, tôi dành 15 phút để điền bảng tính để đo lường công việc kinh doanh của mình. Ví dụ, một cột tôi tính toán tỷ lệ chuyển đổi (số người truy cập web đăng ký nhận bản tin qua email mỗi tuần). Tôi hiếm khi nghĩ về những con số nhưng kiểm tra cột thông tin này mỗi tuần đưa thông tin phản hồi, giúp tôi biết mình đã làm đúng chưa.
Các vòng hồi tiếp rất quan trọng trong việc xây dựng phương pháp hiệu quả vì chúng giúp bạn theo dõi nhiều mảng hoạt động khác nhau mà không cần quá lo lắng điều gì có thể xảy ra.
Hãy quên ngay việc dự đoán tương lai, thay vào đó hãy xây dựng phương pháp có thể báo hiệu cho bạn khi cần có sự điều chỉnh.
Đam mê các phương pháp
Tôi không có ý nói rằng mục tiêu là vô ích. Tuy nhiên, tôi thấy rằng mục tiêu có ích trong việc lên kế hoạch còn phương pháp thì lại giúp bạn thực sự tiến bộ.
Mục tiêu giúp bạn định hướng và thúc đẩy bạn trong ngắn hạn, nhưng một phương pháp tốt mới là điều quan trong nhất. Và cuối cùng, theo sát quá trình thực hiện mới là điều tạo nên sự khác biệt.
Theo Trí Thức Trẻ
