“Tỉ phú ẩn danh” của Việt Nam

Sở hữu khối tài sản khổng lồ nhưng lại hết sức khiêm tốn trong việc công bố những con số của mình, ông trùm bất động sản Phạm Nhật Vượng được gọi là “tỉ phú ẩn danh” của Việt Nam. Ghét phô trương và đặc biệt kiệm lời khi nói về mình cũng là bản tính của không ít người giàu khác trên thế giới.

Có thể bạn đã từng nghe về những dự án khổng lồ như đập nước Hoover nổi tiếng ở Mỹ hay đường hầm xuyên biển nối Anh và Pháp, nhưng chắc chắn ít người biết Bechtel Corp., một trong những công ty kỹ thuật xây dựng hàng đầu của Mỹ, tác giả của những công trình quy mô này. Người nắm quyền điều hành cao nhất ở Bechtel Cop. là tỉ phú Riley Bechtel…

Công dân thành phố San Francisco (California, Mỹ) này là một người rất khiêm tốn, luôn từ chối nói về mình. Là hậu duệ thứ 4 của người sáng lập một trong những công ty xây dựng hàng đầu thế giới Bechtel Corp., Riley chính thức làm trợ lý kỹ thuật cho bố khi mới 14 tuổi, và là người được trả lương trẻ nhất của Bechtel.

Năm 1960, bố ông, Stephen Bechtel, lên nắm quyền điều hành công ty và 13 năm sau ngồi vào ghế Chủ tịch HĐQT. Chiếc ghế này được trao cho Riley vào năm 1990. Đầu năm 2007, ông quyết định bán 32% cổ phần Bechtel với giá 27 tỉ USD, và thu lãi hơn 34 tỉ USD chỉ 10 tháng sau đó. Tài sản của Riley hiện bao gồm nhà máy nhiệt điện 1.600 megawatt ở Illinois và công ty chế biến khí hoá lỏng ở Angola. Bechtel Corp. cũng là tác giả của hệ thống đường sắt cao tốc đầu tiên của Anh và là nhà thiết kế và thi công cầu Tacoma Narrows gần Seattle.

Nhiều tỉ phú thế giới thật sự không muốn phô trương danh tánh, nhưng chỉ cần nhắc đến sản phẩm do công ty họ làm ra thì ai cũng biết. Điều này hoàn toàn đúng với Lego Corp., công ty chuyên sản xuất đồ chơi thuộc sở hữu của tỉ phú Đan Mạch Kjeld Kirk Kristiansen.

Nếu quan tâm đến đồ chơi trẻ em, bạn sẽ nhận ra công việc của công ty gia đình này. Được ông nội Kristiansen sáng lập năm 1932, khởi đầu chỉ là xưởng thủ công sản xuất những đồ chơi bằng gỗ ngay trong khuôn viên gia đình. Đầu năm 1949, sự đột phá bắt đầu với ý tưởng của bà nội Kristiansen đã cho ra đời những sản phẩm nổi tiếng nhất thế giới. Bắt đầu với những mẩu khoen nhựa được gọi là “gạch ghép tự động”, nhưng hiện nay chúng được gọi bằng cái tên đơn giản: đồ ghép Lego. Chính những sản phẩm khiêm tốn này đã mang về cho công ty 6,5 tỉ USD lãi ròng năm 2010, khiến Lego trở thành nhà sản xuất đồ chơi có doanh số bán ra đứng thứ 6 thế giới.

Một cái tên khác cũng khá xa lạ là Jorge Paulo Lemann, chủ nhân của một nhà đầu tư ngân hàng ít được biết đến ở Sao Paulo, và Lemann cũng thâm tóm cả Hãng bia InBev. của Bỉ sau khi mua lại phần lớn tài sản công ty này vào năm 1989. Sau khi bán Ngân hàng đầu tư Banco Garantia – được thành lập năm 1971 – cho Tập đoàn Credit Suisse First Boston vào năm 1998 với giá 675 triệu USD, Lemann quyết định cùng các tỉ phú trẻ Marcel Telles và Carlos Alberto Sicupira thâu tóm toàn bộ InterBrew vào năm 2004 và Lemann trở thành Chủ tịch HĐQT của liên doanh rượu bia Anheuser-Busch InBev., một trong những gã khổng lồ ở lĩnh vực nước uống lên men hàng đầu thế giới với các nhãn hiệu nổi tiếng như Budweiser, Stella Artois, Beck’s và Michelob.

Bộ ba Lemann-Telles-Sicupira còn nắm quyền kiểm soát nhà bán lẻ Lojas Americanas. Cựu vận động viên quần vợt từng chơi tại giải Wimbledon này hiện sở hữu tài sản khoảng 5,8 tỉ USD…

Có thể bạn chưa hề nghe đến hai cái tên David Sun và John Tu, nhưng chắc chắn bạn đang sở hữu các sản phẩm của họ là máy chụp hình KTS hay những ổ cứng di động USB, thẻ nhớ và máy nghe nhạc MP3.

Di cư đến Mỹ từ Đài Loan, công dân quận Cam, California này từng là kỹ sư trưởng Công ty Alpha Micro. Năm 1987, cùng John Tu – một tay trống người Trung Quốc từng học điện tử ở Đức – Sun sáng lập Công ty công nghệ Kingston và chỉ vài năm sau đó trở thành hãng sản xuất bộ nhớ máy tính lớn nhất của Mỹ với doanh số bán ra hằng năm trên 4 tỷ USD, xếp thứ 79 trong số các hãng tư nhân ở Hoa Kỳ. Năm 1996, hai ông bán 80% cổ phiếu cho Softbank với giá 1,5 tỉ USD, và 3 năm mua lại chỉ 450 triệu USD…

Cả hai bắt đầu cho ra những sản phẩm thẻ nhớ đầu tiên vào năm 1982, và thu về 6 triệu USD chỉ 4 năm sau. Hiện hai ông sở hữu tài sản tổng cộng khoảng 8 tỉ USD. Sun và Tu là những điển hình của một số tỉ phú đi lên từ hai bàn tay trắng: Làm việc trong những căn phòng nhỏ của công ty, và nghỉ lại ngay tại văn phòng khách hàng của Kingston; thậm chí không có trợ lý hay thư ký riêng, nên việc bạn chưa từng nghe tên họ cũng là điều dễ hiểu…

Bộ mặt quốc gia

Đối với một số đại gia, tổ quốc với họ thật sự thiêng liêng và luôn là mục tiêu phấn đấu. Tỉ phú người Santiago Eliodoro Matte là một điển hình như thế. Là một doanh nhân thành đạt với tài sản 7,9 tỉ USD, Matte nắm quyền điều hành Công ty liên doanh Empresas CMPC đóng góp rất lớn cho kinh tế Chile bằng các dự án thương mại quốc tế, trong đó có việc mở rộng khu phức hợp khổng lồ thuộc cảng Lirquen. Ông cũng sở hữu hàng ngàn hecta rừng thông và bạch đàn ở Chile và Argentina, đặc biệt đang nắm giữ nhiều cổ phần trong các công ty về trang thiết bị viễn thông và ngân hàng toàn cầu.

Và, công dân Tel Aviv Sammy Ofer sở hữu tài sản 6,7 tỉ USD cũng không ngoại lệ. Tuy rất ít được biết đến ở Israel nhưng hệ thống vận chuyển và ngân hàng của ông lại rất nổi tiếng trên thế giới. Tỉ phú gốc Romani này còn sở hữu một tài sản khác là Công ty in ấn nổi tiếng có trụ sở tại Monaco. Đặc biệt gia đình ông cũng nắm quyền kiểm soát vương quốc khổng lồ về vận chuyển toàn cầu, ngân hàng và bất động sản, trong đó phải kể đến Công ty hoá chất Chemicals tại Israel, Công ty Zim Transports và các nhà máy lọc dầu tại Israel cũng như Hãng du lịch Royal Carribean, một công ty tổ chức và phục vụ du lịch đường biển lớn nhất thế giới.

Bất chấp cơn khủng hoảng tài chính hiện nay, giá cổ phiếu của Israel Corp. vẫn tăng gấp đôi từ năm ngoái. Hai người con trai là Eyal và Idal cũng tiếp bước thành công ở công ty kinh doanh Ofers…

Sở hữu tài sản 7,7 tỉ USD, tỉ phú Reinhold Wurth ở Kuenzelsau (Đức) nắm quyền kiểm soát Tập đoàn Wurth, có doanh thu lên đến 12,5 tỉ USD. Từ khi mới 19 tuổi, ông đã sở hữu một ngân hàng và hiện nắm quyền điều hành cao nhất một công ty năng lượng mặt trời. Năm ngoái, cô con gái rượu Bettina được bầu chọn làm người đứng đầu Ban giám sát công nghệ, và chàng rể Markus vừa lên nắm quyền điều hành các chi nhánh khai thác và chế biến gỗ của tập đoàn. Có bằng lái máy bay chuyên nghiệp, nhưng Wurth lại rất thích đi làm bằng chiếc Harley-Davidson mặc dù tuổi đã “thất thập cổ lai hy”. Ông cũng là một nhà sưu tập nổi tiếng về tranh nghệ thuật, gồm những tác phẩm giá trị của Emil Nolde, Ernst Leger, Alfred Hrdilicka, Edvard Munch và cả Pablo Picasso…

Trong khi đó, tỉ phú Americo Amorim lại có phong cách sống khác hẳn, đặc biệt là chiến lược kinh doanh đa lĩnh vực. Với tài sản trị giá 7 tỉ USD, công dân Grijo này được coi là ông vua bất động sản của Bồ Đào Nha. Thừa kế nhà máy sản xuất cước từ ông nội vào 1970, Amorim đã đầu tư và biến Corticeira Amorim thành nhà sản xuất lớn nhất thế giới về các loại ngư cụ với doanh số bán ra hằng năm lên đến 650 triệu USD.

Không chỉ nắm giữ 50% tài sản tập đoàn Corticeira Amorim, ông còn “lấn” sang bất động sản và du lịch, nhất là có nhiều dự án đầu tư vào tài chính và năng lượng ngay trong cơn khủng hoảng tiền tệ toàn cầu. Ông cũng sở hữu 8% cổ phần trong Banco Popular, 27,5% trong Công ty đầu tư Finpro, 18% trong công ty năng lượng Galp của Bồ Đào Nha, và 25% trong Ngân hàng BIC Angola, đặc biệt là vừa được chính phủ Brazil cấp phép dự án đầu tư phát triển du lịch ở vùng đất phía Nam nước này…

Và, doanh nhân Aliko Dangote cũng là một con người rất kiệm lời mặc dù sở hữu khối tài sản hơn 3,5 tỉ USD ngay tại xứ “khỉ ho cò gáy” Lagos của đất nước Nigeria. Ông trở thành tỉ phú đầu tiên của Nigeria sau khi công ty sản xuất đường Dangote có tên trong danh sách thị trường chứng khoán Nigeria hồi năm ngoái. Thế nhưng, để có được hôm nay, Dangote từng mất ăn mất ngủ với các nhà máy flour và xi măng khi bị “vướng” chính sách của nhà nước…

Khởi nghiệp với khoản vốn vay mượn từ người chú vào năm 21 tuổi, ông trở thành doanh nhân khá thành công khi gây dựng Tập đoàn Dangote và biến nó thành liên doanh khổng lồ về sản xuất đường, chế biến flour, xử lý muối, sản xuất ximăng, dệt may, bất động sản, vận tải, xăng dầu và khí đốt. Nhiều người cho rằng ông thành công nhờ được sự ưu ái từ chính phủ do có quan hệ gần với cựu tổng thống Nigeria Olusegun Obasanjo…