Giới tiếp thị trực tuyến kiếm tiền từ đâu?

Gần đây, giới tiếp thị trực tuyến bàn tán xôn xao khi VC Corp – đơn vị chủ quản của hơn 30 website với hệ thống quảng cáo Admicro cho biết đã “nắm giữ” hơn 30 triệu độc giả hàng tháng, tương đương 90% người sử dụng internet tại Việt Nam.

Thông số này được giải thích rõ là độc giả không trùng lặp (unique visitor) truy cập vào hệ thống của Công ty trong 1 tháng. Hầu như không có thông tin độc lập nào xác thực. Nhưng nếu con số này đúng thì nó có ý nghĩa gì?

Nắm cái gì?

Thật ra, điều gây tranh cãi không phải là con số 90% mà là từ “nắm giữ”. VC Corp chính xác nắm được gì? Các công ty đối thủ có nắm được ít hay nhiều hơn không? 

Xét về mặt sản phẩm, hệ thống hơn 30 trang web của VC Corp đa phần là các trang tin điện tử. Công ty chỉ có quyền bán quảng cáo 50% số trang web trên, không được can thiệp vào nội dung và cấu trúc hệ thống. Cụ thể hơn, chỉ có chưa đến 20% các trang này là con đẻ của VC Corp. Vậy có thể hiểu từ “nắm” của đơn vị này theo nghĩa là phủ rộng đến, tiếp cận đến.

FPT Online cũng có 5 sản phẩm VnExpress, Ngoisao, Sohoa, Nhacso và Ione, bên cạnh mạng xã hội Banbe.net (ra mắt năm 2011). Trong 5 trang báo trên thì chủ lực vẫn là VnExpress với 26 triệu độc giả không trùng lặp và Ngoisao với 12 triệu (số liệu do hệ thống đo lường Google Analytics cung cấp). Nhưng nếu theo hệ thống đo lường độc lập Double Click – Google Adplaner, VnExpress chỉ đạt đến con số 10 triệu độc giả không trùng lặp, so với 11 triệu độc giả của website giải trí 24h.com.vn.

Không ồn ào như VC Corp, FPT Online và 24h, nhưng VNG (tiền thân là Vinagame) mới là công ty thật sự nắm chắc khách hàng của mình. Khác với cơ chế của website báo điện tử (người dùng có thể truy cập nội dung mà không cần đăng nhập), VNG chủ yếu đưa ra các sản phẩm đóng, tức là người dùng cần đăng ký và đăng nhập mới sử dụng dịch vụ được. 

Đó là những dịch vụ chính của VNG như trò chơi hay các dịch vụ mở rộng xoay quanh mạng xã hội Zing Me. Bên cạnh việc đăng nhập, VNG còn khuyến khích người dùng sử dụng và xác nhận thông tin thật, như đăng ký số chứng minh nhân dân để bảo vệ các tài sản ảo.

Nhìn xa hơn ra các công ty nước ngoài, Google, chiếm đến hơn 95% thị trường tìm kiếm Việt Nam, chắc chắn nắm giữ được nhiều dữ liệu quý giá về những xu hướng và hành vi của người dùng. Với những ưu thế về dữ liệu, sẽ không lấy gì làm ngạc nhiên khi hệ thống quảng cáo Adwords – Adsense của Google vẫn là kênh quảng cáo mạng hiệu quả nhất.

Không nắm trong tay nhu cầu người dùng như Google, Facebook lại có lợi thế khi nắm giữ dữ liệu về hành vi thật, đặc biệt là những thông tin của người dùng (tên, tuổi, nơi ở) để hình thành hệ thống quảng cáo hướng theo nhân khẩu học là Facebook Advertising.

Cũng hướng đến tham vọng như vậy, trong năm 2011, Zing Me của VNG đã cho ra mắt chương trình đăng ký thành viên chính thức.

Về cơ bản, cơ cấu doanh thu của các công ty hoạt động trên nền tảng internet vẫn luôn phân làm 2 mảng là thu phí (từ người dùng) và doanh quảng cáo (từ doanh nghiệp).

Hầu hết các công ty internet đều mong muốn xây dựng một cơ cấu doanh thu cân bằng nhất định giữa 2 mảng doanh thu này, như Google đang làm với phiên bản doanh nghiệp của các ứng dụng Gmail, Office (kiếm tiền từ người dùng) và hệ thống quảng cáo Adwords (kiếm tiền từ doanh nghiệp).

Facebook trước đây cũng cố gắng tạo nguồn thu từ phí đối với người dùng bên cạnh nguồn thu quảng cáo bằng cách ra mắt các đồ chơi ảo nhưng không thành công. Hiện giờ, nguồn thu chủ yếu của Facebook vẫn đến từ quảng cáo.

Phần lớn các công ty internet tại Việt Nam tập trung vào mảng doanh thu từ quảng cáo, chủ yếu là quảng cáo hiển thị, tính theo thời lượng hay tính theo lần hiển thị. Do đó, những trang web như VnExpress, 24h chỉ có thể tăng doanh thu bằng cách tăng lượng truy cập và lượt đọc (tăng nội dung, tăng chủ đề hay marketing đến độc giả mới).

Để tăng tính chủ động và đa đạng hóa nguồn thu, Admicro là đơn vị đầu tiên trong nhóm 4 công ty internet lớn (FPT Online, 24h, VNG và Admicro) tung ra nhiều gói như quảng cáo hiển thị theo lứa tuổi, quảng cáo tính theo số lượng nhấp chuột… Bên cạnh đó, Admicro cũng không bỏ qua thị trường mua chung trên mạng khi cho ra mắt website cungmua.com.

Gần đây, giới tiếp thị trực tuyến đã bàn tán xôn xao khi VC Corp, đơn vị chủ quản của hơn 30 website với hệ thống quảng cáo Admicro cho biết đã “nắm giữ” hơn 30 triệu độc giả hàng tháng, tương đương 90% người sử dụng internet tại Việt Nam.

Không quá phụ thuộc vào doanh thu từ quảng cáo, hệ thống website Zing của VNG vẫn có nguồn thu khá ổn định từ người dùng cuối, thông qua các mini game trên Zing Play và các game ứng dụng trên Zing Me. Theo VNG, trong năm 2011, doanh thu hằng tháng từ game của Zing Play và Zing Me là 40 tỉ đồng. Để khai thác thêm thị trường này, VNG đã kết hợp với Samsung để ra mắt Zing Phone – Samsung Galaxy Y, điện thoại thông minh giá rẻ, hứa hẹn mở ra mảng bán ứng dụng trên điện thoại, với dự kiến phí là 3.000 đồng/lần tải ứng dụng. 

VNG có nguồn thu khá vững chắc từ người dùng cuối như vậy, song chia sẻ trên trang cá nhân, Tổng Giám đốc VNG Lê Hồng Minh tỏ rõ lo ngại. Theo ông, 5 năm nữa, 50-60% doanh thu quảng cáo trực tuyến của Việt Nam, trị giá từ 50-100 triệu USD, sẽ vào túi của Google và Facebook. Khi đó, hàng trăm doanh nghiệp internet Việt Nam sẽ cạnh tranh với nhau để chia phần còn lại.

Hiện nay, ngày càng xuất hiện nhiều đơn vị cung cấp nền tảng trung gian, là các nền tảng hỗ trợ quảng cáo trên giá trị nội dung hay người dùng của những đơn vị khác. Đó là hệ thống quảng cáo Admob trên những ứng dụng điện thoại chạy hệ điều hành Android hay hệ thống Adnetwork tại Việt Nam.

Adnetwork là một hệ thống quảng cáo cho phép hiển thị một banner trên nhiều trang cùng lúc và khả năng tự tối ưu hóa để đạt được tỉ lệ nhấp chuột cao nhất. Khi khách hàng chọn quảng cáo qua Adnetwork thì sẽ không có vùng an toàn cho bất kỳ website nào và chỉ có hiệu quả quảng cáo quyết định tất cả.

Với ưu thế về công nghệ và thuật toán trong phân tích dữ liệu, các tập đoàn đa quốc gia như Google, Facebook và Yahoo sẽ chiếm ưu thế trong cuộc đua này.

Ông Vương Vũ Thắng, Phó tổng giám đốc VC Corp, cho rằng thành công không chỉ nằm ở cơ hội mà còn ở khả năng nắm bắt cơ hội. Vì vậy, việc nắm giữ 90% người dùng internet hay tự xưng là mạng xã hội nội địa lớn nhất cũng chỉ là bước đầu. Quan trọng là các công ty internet Việt Nam sẽ làm được gì nhờ lợi thế đó.