Kỹ năng cố vấn cần thiết cho người lãnh đạo

Cố vấn nghề nghiệp (Mentoring) là một kỹ năng thiết yếu của người lãnh đạo. Bên cạnh việc quản lý và động viên tinh thần làm việc, người lãnh đạo – cố vấn (mentor) còn có nhiệm vụ giúp đỡ người được cố vấn (mentee) học hỏi, phát triển kỹ năng và làm việc hiệu quả hơn. Bạn có thể thực hiện việc này ngay trong công ty hoặc qua mạng quan hệ cá nhân/nghề nghiệp. Bài viết này sẽ giúp bạn xác định liệu việc cố vấn có thích hợp với bạn hay không và những điều một nhà cố vấn nghề nghiệp nên và không nên làm.

Làm cố vấn nghề nghiệp có lợi ích gì?

Việc làm cố vấn nghề nghiệp có thể mang lại những trải nghiệm quý giá cho bạn, cả về mặt cá nhân và sự nghiệp. Bạn có thể “mài bén” kỹ năng lãnh đạo và truyền đạt, học những lối tư duy và cách nhìn nhận sự việc mới, vươn đến một tấm mới trong sự nghiệp và đạt được sự thỏa mãn về cái “tôi” đã được chứng tỏ trong công việc.

Tiêu chuẩn của một nhà cố vấn?

Ngay cả khi bạn hiểu rõ những lợi ích mà việc cố vấn nghề nghiệp mang lại, bạn cũng cần cân nhắc xem nó có phù hợp với mình không. Hãy tự trả lời những câu hỏi sau:

– Bạn có muốn chia sẻ tri thức và kinh nghiệm của bạn với người khác không?

– Bạn thích khuyến khích và động viên người khác?

– Bạn có thể dễ dàng đặt ra những câu hỏi hóc búa?

– Bạn có muốn đóng góp vào sự phát triển và thành công của người khác không?

– Bạn có sẵn lòng dành thời gian để giúp đỡ thường xuyên người được cố vấn không?

– Cố vấn nghề nghiệp có giúp ích gì cho việc đạt được mục tiêu nghề nghiệp của riêng bạn?

– Việc cố vấn sẽ nâng cao ý thức đóng góp cho cộng đồng của bạn như thế nào?

– Bạn thích làm cố vấn cho kiểu người nào nhất? Bạn có thể mô tả những phẩm chất cá nhân và nghề nghiệp của kiểu người này không? Bạn có muốn cố vấn cho một người làm cùng nghề hay đi theo cùng con đường thăng tiến không?

– Bạn muốn làm cố vấn trong lĩnh vực nào? Có lĩnh vực nào bạn e ngại không?

Hãy làm rõ lý do và động cơ thúc đẩy bạn trở thành một nhà cố vấn nghề nghiệp. Việc này sẽ giúp bạn dễ đánh giá được sự phù hợp của bạn với công việc này khi bạn gặp người cần được cố vấn.

Suy nghĩ kỹ trước khi bắt tay vào việc! 

Mặc dù bạn có thể muốn “nhảy” ngay vào việc, nhưng trước tiên hãy suy nghĩ về những điều sau:

– Tần suất gặp gỡ

Bạn có thể dành bao nhiêu thời gian cho mối quan hệ này? Các bạn sẽ gặp nhau mỗi tuần, mỗi nửa tháng hay một lần một tháng? Bạn có thể dành bao nhiêu thời gian cho mỗi lần gặp gỡ? Nửa giờ, một giờ hay nhiều hơn? Bạn có muốn tiếp xúc thêm ngoài những lần gặp gỡ chính thức không?

– Cách tiếp xúc

Bạn thích gặp trực tiếp, gọi điện hay gửi e-mail hơn? Nếu bạn thích dùng điện thoại, ai sẽ chủ động gọi? Liệu cả 2 bên có thể dùng dịch vụ điện thoại Internet như Skype không?

– Thời gian cố vấn

Bạn muốn giới hạn khoảng thời gian làm cố vấn? Bạn muốn có những khoảng nghỉ định kỳ để xem xét liệu bạn có thấy ổn với công việc này hay không? Hay bạn chỉ chăm chăm muốn đánh giá ngầm thành quả của việc cố vấn ngay khi công việc đang được tiến hành?

– Kỹ năng, kiến thức và kinh nghiệm

Những kiến thức chuyên môn nào bạn có thể đem đến cho người được bạn cố vấn?

– Sự bảo mật

Bạn sẽ gìn giữ thông tin kinh doanh bí mật bằng cách nào? Hãy tìm ra phương cách đề cập những khái niệm và tình huống tổng quát mà vẫn giữ được tính bảo mật của thông tin.

Giới hạn của việc cố vấn

Khi tạo dựng quan hệ với người cần được cố vấn, hãy xác định rõ những việc bạn có thể và không thể làm cho họ.

Bạn hãy tự trả lời những câu hỏi nêu trên để giúp bản thân xác định rõ những điều này. Sau đó, khi bạn gặp người cần được cố vấn, bạn sẽ hiểu rõ hơn những lĩnh vực nào mình thích cố vấn cũng như những việc bạn sẽ làm và không làm.

Hãy chủ động kiểm soát những giới hạn của mối quan hệ cố vấn và lĩnh vực mà bạn sẽ chịu trách nhiệm. Hãy chú trọng vào kiến thức và kinh nghiệm chuyên môn của bạn. Nếu gặp một vấn đề nằm ngoài tầm hiểu biết của bạn, hãy giới thiệu một chuyên gia khác cho người được cố vấn.

Ví dụ, nếu một cuộc thảo luận về vấn đề nhân quyền có đề cập đến luật lao động, hãy giới thiệu người được cố vấn với một luật sư hay chuyên gia trong công ty về lĩnh vực này. Nếu cuộc đối thoại về những vấn đề trong công việc liên quan đến khúc mắc của cá nhân hay trong gia đình, người được bạn cố vấn có thể cần thêm sự giúp đỡ từ một chuyên gia tâm lý hoặc bác sĩ chuyên khoa.

Với vai trò cố vấn, bạn có thể đồng thời là người bạn thân và chuyên gia tư vấn cho người được cố vấn. Người ta có thể nhờ bạn cho ý kiến về tất cả những vấn đề và mối bận tâm mà họ gặp phải. Vì thế, hãy chuẩn bị trước cách bạn xử trí những tình huống khó khăn và “ngoài chính sự”.

Tóm lại, một mối quan hệ cố vấn nghề nghiệp sẽ đem lại cho bạn một trải nghiệm rất bổ ích. Bạn có thể nâng cao kỹ năng lãnh đạo và truyền đạt của bạn cũng như vươn đến một tầm mới trong sự nghiệp.

Việc cố vấn cũng có thể đem lại cho bạn sự hài lòng và thỏa mãn vì bạn biết mình đang giúp người khác học hỏi và trưởng thành cả trong sự nghiệp và cuộc sống riêng tư của họ.

Trước khi bạn bắt đầu cố vấn nghề nghiệp cho một ai đó, bạn cần suy nghĩ về lý do mình nên trở thành nhà cố vấn cũng như kế hoạch tiến hành công việc này. Nếu bạn thật sự yêu thích việc cố vấn, thời gian và công sức bạn dành cho nó có thể sẽ mang lại những thành quả to lớn vượt xa sự mong đợi của bạn.