Có ba từ ngắn gọn mà những lãnh đạo phi thường biết cách nói, và không phải là ba từ “Tôi yêu bạn” đâu (dù chúng khá hay). Những từ có ma thuật đó là “Tôi đã sai”. Khi các lãnh đạo nói câu này với nhóm của họ đúng lúc, họ sẽ xây dựng được lòng tin và đưa nhóm tiến lên.Một câu đơn giản là “Tôi đã sai” nhưng là câu khó nhất đối với các lãnh đạo khi phát ngôn và là câu cần thiết nhất mà họ phải học.
Alan Greenspan đã gần như nói ra câu đó vào thời điểm nóng bỏng nhất của cuộc khủng hoảng tài chính toàn cầu, nhưng vẫn chưa nói. Khi ngài cựu chủ tịch của Cục dự trữ liên bang Mỹ, người được tôn sùng là cố vấn uy tín cho sự phát triển toàn cầu, đứng trước Quốc hội Mỹ mùa thu năm ngoái, và nói ông đã “ở trong tình trạng hoài nghi cực điểm” – chứ không nói là ông đã sai.
Ông đã thừa nhận rằng: “Vâng, tôi đã nhìn ra một số thiếu sót. Tôi không biết được tầm quan trọng hay lâu dài của sự việc”. Và khi Thượng nghị sĩ Henry Waxman của bang California hỏi thẳng “Ông đã sai ư?”, Alan Greenspan đã lảng tránh bằng cách trả lời: “Một phần nào đó”.
Cựu Tổng thống Mỹ Bill Clinton thì khá hơn một chút. Trong Ngày thực phẩm thế giới do Liên Hợp Quốc khởi xướng, ông đã nói “tất cả chúng ta, không ngoại trừ tôi, đều khoác lác” vì đã thờ ơ sao nhãng việc trợ giúp những người nông dân trong các chiến lược phát triển. Tôi đã nghe thấy ông nói mình đã sai khi không can thiệp được để ngăn chặn thảm hoạ diệt chủng ở Rwanda. Nhưng ông lại không dám nói “Tôi đã làm vậy, và tôi đã sai” đối với vụ bê bối của chính bản thân ông.
Nếu một lãnh đạo không thể thừa nhận mình sai vào đúng thời điểm, họ sẽ không bao giờ có thể sửa sai, thay đổi phương hướng và khôi phục cơ hội thành công. Hậu quả càng tồi tệ, họ lại càng phủ nhận mạnh hơn. Do việc giấu giếm những thông tin xấu trước các cổ đông và chủ nợ, trong khi đó vẫn đưa ra những dự báo đầy lạc quan, không biết bao nhiêu CEO đã bị hạ bệ.
Người từng giữ chức chủ tịch của tập đoàn Samsung trong 20 năm đã sụp đổ sau khi bị kết tội trốn thuế, nhưng đây không phải là lỗi đầu tiên của ông. Ông đã phải đối mặt với những vụ bê bối tham nhũng và bị buộc tội nhận hối lộ trong những năm 1990. Giá như ông ta nói “Tôi đã sai” và chọn một phiên tòa đúng nguyên tắc, thì có lẽ ông ta đã giữ được công việc và tài sản của mình.
Một số người thấy thật khó khăn khi thừa một nhận sai lầm mà bản thân họ đã chôn sâu thậm chí cả khi họ có cơ hội sửa sai. Chúng ta đều biết đến sự ngạo mạn của những người đã ở trên đỉnh thành công. Những người có quyền lực bắt đầu tin rằng họ đứng trên các luật lệ, rằng những gì áp dụng cho người bình thường không thể áp dụng cho họ.
Đó là sai lầm mà các quan chức mắc phải khi họ càng lên cao, dùng quyền lực để trấn áp sự phê bình. Họ không bao giờ phải nói “Tôi đã sai”, bởi vì mọi người đều có âm mưu giấu giếm những lỗi lầm của mình.
Nhưng may thay, có những lãnh đạo tốt hơn, những người không cho rằng bản thân họ không thể mắc sai lầm. Jim Kilts, cựu CEO của Gillette, đã miêu tả bản thân mình là “thường sai, không bao giờ chắc chắn”. Quyết định đồng ý rồi, nhưng ông cũng sẵn sàng bị lung lay bởi thông tin mới dẫn đến thay đổi phương hướng.
Maurice Levy, CEO của Publicis Groupe, nói “Tôi đã sai” với bản thân ông, với ban giám đốc của ông, và sau đó là với công chúng. Publicis giờ đây là tập đoàn quảng cáo và truyền thông lớn thứ tư trên thế giới dù trong những năm 1990 nó chỉ là một mạng lưới truyền thông của châu Âu có trụ sở tại Pháp và đang tìm kiếm ảnh hưởng toàn cầu.
Levy đã liên minh với True North ở Mỹ nhưng sau vài năm sự hợp tác này nảy sinh những mâu thuẫn gay gắt. Việc nói “Tôi đã sai” về quyết định liên minh này đã biến Levy từ một nạn nhân đau khổ trở thành người giành thế chủ động. Ông đã giành được nhiều thành công sau đó, trong đó có việc mua lại Saatchi & Saatchi, Leo Burnett, và Digitas.
Tất nhiên, chúng ta không muốn các lãnh đạo phải nói “Tôi đã sai” một cách quá thường xuyên. Chúng ta trông đợi họ hành xử suy xét sao cho đúng đắn. Các nhà lãnh đạo tốt nhất biết giảm thiểu rủi ro và sai lầm bằng cách tập hợp quanh họ những người thông minh hơn họ, ít nhất trong một số lĩnh vực. Họ khuyến khích các cuộc đối thoại, đo lường các thông tin, lắng nghe để tranh luận, và đưa ra những quyết định mang tính hiểu biết nhiều hơn.
Tôi hi vọng các nhà lãnh đạo thông minh sẽ đề phòng hơn trong mọi vấn đề, và nếu có mắc sai lầm, họ sẽ nói ba từ có phép thuật đó và có hành động sửa chữa.
Theo Rosabeth Moss Kanter
